In de tuin vallen nu vooral de groenblijvers op: klimop, buxus, groene haagplanten en nog veel meer. De winterbloeiers kunnen al gaan bloeien en sommige grassen zijn nog prachtig met hun in het lage licht schitterende bloeipluimen.

Herfstbloeiers zorgen voor kleur (herfstkrokussen, herfsttijloos) en siervruchten zijn er nog volop, sierappeltjes bijvoorbeeld. En ook met bomen en struiken met hun vaak fraai getekende basten en kleurrijke takken blijft er genoeg te genieten in de tuin. Denk dan aan kornoelje, berken en sommige sierkersen. De luchten zijn nu vaak schitterend. Het is heerlijk om daarvan te genieten terwijl je lekker buiten bezig bent. Ook al koelt het buiten steeds meer af en gaat het ook vaker hard waaien. De winter komt er nu echt aan. Maar wat houd je tegen om toch de tuin in te gaan? Er is in de tuin nog van alles te doen en buiten klussen kan nog best. Groot en klein werk: van schuttingen zetten, terras veranderen, veranda’s bouwen enz. tot een heleboel kleinere ‘dingen om te doen’. Vergeet ook de vogels niet!

Bemesten, onderhoud en verzorging

Het afstervende geheel van stengels en bladeren bij vaste planten vormt een prachtig, beschermend winterdek boven de overlevende wortels. De nog overeind staande dode stengels breken bovendien de wind. Laat die daarom zoveel mogelijk zitten.

Waar het afstervende materiaal groenblijvende planten dreigt te verstikken, moet u dit natuurlijk wel weghalen. Vindt u al dat afgestorven materiaal geen gezicht, vervang het dan door een lekkere laag compost, potgrond of (bij planten die van zure grond houden) tuinturf als compensatie. Kaal maken en verder niets doen is slecht voor de planten.

Blijf uw gazon onderhouden
Zorg ook deze maand nog voor uw gazon. In ieder geval niet over bevroren gras lopen. Dat kan volgend voorjaar bruine plekken in het gras veroorzaken. Als het nog lang tamelijk warm is, kan het nodig zijn het gras nog een keer te maaien. Bij een buitentemperatuur van 6 °C of meer groeit gras nog steeds. Maai dan niet te kort. Stel de machine af op 2,5 à 3 cm maaihoogte voor fijn siergras en op 4 cm voor het wat grovere speelgras.

Mosvorming in gazon
Van mosvorming hoeft u zich nu niets aan te trekken. Ga zeker niet bemesten om dat mos eronder te krijgen. Gras wordt dan namelijk weer gestimuleerd om te groeien, waardoor het erg vorstgevoelig wordt. Bij goede behandeling van de grasmat verdwijnen de mossen in het voorjaar vanzelf weer. Haal wel regelmatig de bladeren van het gazon. Onder een laag bladeren kan het gras gaan schimmelen en verrotten.

Let op wortelbevriezing bij planten in potten!
Zelfs zogenaamd winterharde planten in potten kunnen afsterven als hun wortels bevriezen. Dat gebeurt natuurlijk eerder bij planten in kleine potten dan in grotere. Planten in kleine potten kunt u tijdens erg slecht weer beter tijdelijk binnen of meer beschut (wat warmer) zetten. Bescherm grotere potten en containers met noppenfolie. Dat werkt goed. Vergeet niet drainage-openingen vrij te laten.

Windschermen toepassen
Een boom of struik kan gaan ‘wrikken’ in storm of harde wind. Dat geeft wortelbeschadiging. Wintergroene soorten met hun bladeren zijn natuurlijk extra gevoelig. Een windscherm van tuinvlies of fijn gaas kan de windkracht breken, met een dicht scherm ontstaan er alleen maar val- en wervelwinden die niet goed zijn voor de planten. Bovendien is er kans op beschadiging doordat de hele constructie kan worden omgeblazen.

Kleur op uw balkon of terras!
Zorg ook in de komende maanden voor kleur op uw balkon of terras! Zet de nu lege plantenbakken vol met kleurige planten, zoals winterheide, Skimmia, kleine conifeertjes, besdragende Pernettya, winterviolen enz. Bekleed de bakken voor het inplanten langs de binnenkant met isolerende noppenfolie (zorg dat de drainagegaten vrij blijven!). Gebruik verse potgrond.

Vergeet de vogels niet.
Geef verschillende soorten zaden en hang vetbollen op. Er zijn ook vetbollen en cakes met insecten. Geef ook (gedroogde) wormen en regelmatig stukjes fruit (voor de vitaminen).

Snoeien

Snoeien kan, maar alleen bij niet-vriezend en liefst enigszins bewolkt weer.

Fruitstruiken snoeien
Als fruitstruiken kaal zijn kun je ze snoeien. Gesnoeide bomen zijn gezonder en dragen regelmatiger fruit dan wanneer de bomen niet gesnoeid worden.

Heeft u een heel jong boompje met een centrale harttak (doorgaande stam) gekocht, dan moet u die snoeien om hem een goede boomvorm te laten ontwikkelen. Snoei bij lage stamvormen de harttak boven een flinke zijtak af. Het is het mooiste als er twee of drie stevige zijtakken overblijven. Snoei ook die takken het jaar erop op tweederde terug boven een opwaarts gericht oog (knop). De nieuwe scheuten zullen dan naar boven en naar buiten gericht uitgroeien. Heeft u een twee jaar oude of oudere boom gekocht, dan is de open vorm al door de kweker ontwikkeld. In dat geval hoeft u alleen de zijtakken tot op de helft terug te snoeien.

Tot slot

• Knotwilgen knotten
• Vogels hebben vitamines nodig. In het najaar en in de winter hebben vogels extra behoefte aan vitamines. In het standaard vogelvoer zitten die wat minder. Leg daarom regelmatig ook stukjes appel enz. op de voerplek.
• Controleer ook boombanden en de bindingen bij leiheesters en stamrozen.
• Vergeet niet uw gereedschap en machines tegen het einde van de maand schoongemaakt en geolied op te bergen.
• Laat het water uit buitenleidingen en vaste sproei-installaties weglopen voordat het stevig gaat vriezen.
• Blijf gras maaien, zolang het gras nog groeit (boven 6 °C).
• Het is nu een goede tijd om rozen te planten.
• Tips mede mogelijk gemaakt door De Tuinen van Appeltern